Wilujeng sumping di blog sundangaco. Ieu blog bebas diaos ku saha wae oge, nu mitineung jeung nu miceuceub kana basa Sunda. Muga-muga ku ayana ieu blog sing tiasa janten pangbeberah manah nu maos, panglipur kalbu nu nuju murukusunu lantaran can dipaparin pibeaseun. Ananging, boh bilih aya nu nyangki ieu blog teh basa Sundana ngacapruk kamana karep, moal ieuh digugat. Di sagedengeun eta oge, aya sababaraha aosan anu daria tur mangpaat kanggo bahan pangajaran. Nyanggakeun.
Kamis, 18 Juni 2009
“Ujang ,Jang ,pangmeulikeun Kapal Api opat bungkus.Ieu keur Pa RT ,Pa Lurah ,jeung Bapa !”,Bapa nitah keur Ujang. Tiasa ,Ujang mah sok ngaleuweuh mun dititah .
“Ieu urang keur rame ulin PS 2 ,ditiah deui …dititah deui ….mangga Pa,” Ujang kaluar babari lemes jeung kusut buukna .Bapa ningalina oge pikageluheun ,lantaran nyaho si Ujang tara mandi .
“Tah ,ieu duitna ,Jang …Duh ,sanggeus eta ,maneh kudu mandi !Ih ,abdi mah malu ningali maneh kusut kitu…”
“Ya ,ya kuring moal bakal mandi….eh salah ,moal bakal tara mandi deui !”,ceuk Ujang babari lumpat ka warung .Pa RT ,Pa Lurah ,jeung Bapa ngaleuweung-leweung ningalina .
Kalakuan Ujang teh lantaran ayeuna keur libur kelas .Libur teh nyisakeun 5 poe deui ,nu matak si Ujang beuki “teu waras” .Contohna ,tara mandi ,ulin PS 2 nepi ka subuh-subuh ,jeung sajabana .Ieu teh pikeun si Ujang puas kana liburanana ,jeung henteu kudu diajar ku buku deui dina liburan mah .Ieu teh kasempetan nu alus pisan ,eta nu dipikiran Ujang mun rek liburan teh .
“Mandi ,Jang !”Bapa nitah kitu ka Ujang ,asa si Ujang teh kandeul bengeut lantaran geus kelas 2 SMP masih keneh dititah kitu .Si Ujang geus tiasa ngadengekeun ,nyokot handuk jeung sabun babari lemes ka kamar mandi .Tos mandi ,si Ujang mah geus aya di kamarna deui ulin PS 2 .Kitu we tingkah polah si Ujang dina liburan teh .
Henteu karasa ,si Ujang kudu asup sakola .Babari hoream jeung tunduh ,si Ujang diajar di kelas .Ngan si Ujang wungkul nu pangmalesna ,babaturanna getol diajar kusabab rek asup Sapuluh Besar .Poe ieu barudak sakola geus dibere loba PR ,geus nyaho si Ujang moal ngagawekeun eta PR .Mun isuk-isuk ,si Ujang sok nyontek tina PR batur .Mun si Ujang ngagawekeun PR , eta teh geus barokah tina Tuhan ,kitu anu dipikiran barudak kelas kana si Ujang .
“Ieu teh aya PR MAT ,BIOLOGI ,EKONOMI ,jeung Basa Inggris …Geuslah ningali kana batur .””Ken , Ken ,isuk-isuk kuring minjeum PR maneh ! “ ceuk si Ujang .”Sok lah ,kuring minjeuman PR kuring isuk-isuk .” saur Kenny.
Minjeum PR atawa nyontek boga batur geus jadi kamus dina si Ujang .Eta nu nyieun nilai-nilai si Ujang beuki butut jeung jeblok lantaran tara nyieun PR sorangan .Mun ulangan oge tara diajar heula ,da tinggal nyontek kana babaturana nu pinter .Di imahna ,si Ujang sok ulin .Mun diajakan gawe kalompok ,sok embung jeung nyieun alasan .Misalna ,manggihan batur nu sakit ,si Ujang sorangan sakit ,atawa les .Jadi ,si Ujang ngan numpang name dina kalompok teh .
Isuk-isuk …geus tiasa si Ujang keur nyalin PR boga batur .Namung tingkah polah si Ujang dipikanyahoan ku Pa Mandes ,Guru Fisika nu sok ambek-ambekan .Ningali aya budak nu keur nyalin PR ,dicarekan jeung dibejaken jeung wali kelas .Wali kelasna ,Pa Regi ,sarua galakna jiga Pa Mandes .Puas tah dicarekan ku 2 guru galak ,pikir babaturanna da si Ujang eta pikasebeleun .
“Hampura Pa ,hampura ,Pa ,abdi moal nyieun PR di sakola deui…”segruk ceurik si Ujang teh .Namung ,Pa Mandes jeung Pa Regi keukeuh mawa si Ujang ka kepsek. Sanggeus diadukan kana kepsek ,bapana si Ujang dipanggihan babari dibere laporan nilai .Sabab ,si Ujang sok nyumputken laporan nilai ,raport oge disumputkeun .
Ahirna ,bapa geus nyaho si Ujang keur naon wae di sakola .Ayeuna,Bapa leuwih getol ngontrol jeung merhatikeun tingkah polah si Ujang .PS jeung kaulinan digembok ambeh henteu dipake ulin si Ujang .Sapopoe…si Ujang kudu migawean PR nu aya .
Carpon
Malem Jumaah kaliwon, tukang dèlman balik peuting. Di jalan manèhna ngomong sorangan. Pokna kieu cenah, “Jalan ka mana balik tèh. Ka jalan gedè jauh teuing, ari ka sasak keueung. Ah, mending jalan ka sasak wè lah, moal aya nanaon meureun. Rek dicobaan wè.”
Basa tukang dèlman ngaliwat ka sasak, aya hiji awèwè. Eta awèwè tèh ngagupayan. Tukang dèlman ngeureunkeun kudana bari sieun. Tukang dèlman nanya, “Badè ka mana, Tèh?”
Eta awèwè tèh ngajawab, “Badè uih!” cenah. Tukang dèlman ngajak ka èta awèwè naèk kana dèlmanna. Bakat ku sieun, dèlmanna digancangkeun. Ari ngaieuk ka tukang, èta awèwè tèh ngaleungit teuing ka mana. Gebeg teh tukang dèlman reuwas, “Har, ka mana awèwè tèh bet euweuh? Moal salah manèhna teh jurig.”
Nepi ka imahna, tukang dèlman tèh paranas tiris. Ku pamajikanana ditanya, “Ku naon Bapa tèh bet panas tiris?”
“Eta, kuring tèh papanggih jurig,” jawab tukang dèlman.
“Naha jalan ka mana kitu balikna?”
“Jalan ka sasak.”
“Naha atuh bet jalan ka sasak, nyaho di dinya mah sanget!”
Malem isukna, tukang dèlman tèh balik peuting deui. Manèhna geus bingung deui baè, kudu balik jalan mana. Rèk ka jalan gedè da jauh. Rèk jalan ka sasak sieun siga kamari papanggih jeung jurig. “Ah, ka sasak deui baè ah, sugan moal aya peuting ieu mah.”
Basa nepi ka sasak, aya awèwè nu kamari deui. Tukang dèlman tèh eureun bari pohara sieunna. Samèmèh naèk, pok èta awèwè tèh ngomong,” Mang, ari Emang ku naon ngajalankeun dèlman tèh mani tarik-tarik teuing, basa malem kamari abdi tepi ka labuh.”
Tukang dèlman ukur colohok.
“Har, Tètèh tèh geubis? Panyana tèh...jurig, boro ku emang teu ditulungan..”
Laksmi
9D-24
Rabu, 17 Juni 2009
Artikel Pendidikan: Karakter Guru dan Siswa
FORUM GURU
Rudi Riadi, S.Pd.
KEKERASAN DAN KENAKALAN ANAK: JANGAN HANYA SALAHKAN GURU!
Adakah peribahasa Orang tua kencing berdiri anak kencing berlari? Jawabanya adalah: tidak ada. Peribahasa yang ada adalah "Guru kencing berdiri murid kencing berlari". Artinya, guru berperan besar dalam pembentukan karakter siswa. Guru adalah orang yang telah memanggul tanggung jawab sebagai salah satu pembentuk karakter manusia. Dan sumbangan karakter guru termasuk yang paling kontributif. Karena pengaruh seorang guru terhadap anak didiknya hampir sebesar pengaruh orang tua terhadap anaknya. Bahkan, kadang kita sering menemui seorang anak, ketika diperintah oleh orangtuanya tidak mau mengerjakan, tetapi kalau diperintah guru dia mau mengerjakan. Walaupun hanya kasuistik, tapi itu mencerminkan bahwa pengaruh guru terhadap siswa sangatlah besar, termasuk dalam proses pembentukan karakternya.
Padahal bila dilihat, waktu tatap muka guru-siswa pada pendidiikan formal hanya sekitar enam sampai tujuh jam saja. Pertemuan selama 6-7 jam itupun bukan pertemuan yang bersifat pembentukan karakter siswa, tetapi cenderung pada pentransferan ilmu. Karena guru punya tuntutan lain, yaitu pencapaian target kurikulum yang dicanangkan sekolah.
Melihat kenyataan yang ada, lalu mengapa kekerasan dan kenakalan anak/siswa selalu dikaitkan dengan akibat kegagalan guru dalam mendidik mereka?
Akhir-akhir ini kenakalan dan kekerasan siswa di sekolah makin menjamur, bahkan secara terang-terangan dan banggga mereka merekamnya lewat video Handphone. Gank-gank atau lekompok-kelompok yang ada di lingkungan sekolah bukannya kelompok belajar atau kelompok kerja, tetapi kelompok yang penuh aksi brutal dan hura-hura. Seakan sekolah adalah ajang pelampiasan mereka yang di rumahnya penuh kekangan atau brokenhome. Bahkan ada anak yang sebenarnya berperilaku baik tetapi dia lebih bangga
disebut "anak nakal" di sekolahnya agar punya pengaruh besar pada teman-temannya.
Komnas perlindungan anakpun secara implisit pernah menyampaikan bahwa sekolah sudah tidak aman bagi anak-anak. Mengingat kekerasan sudah mencapai angka lebih dari 300 kasus.
Gurukah yang menjadi biang dari semua ini?
Ada beberapoa factor pembentukan karakter anak sehingga mereka cenderung nakal dan bertindak brutal: pertama, faktor Perkembangan teknologi informasi dan komunikasi mempengaruhi pola kenakalan anak di sekolah, terutama di kota-kota besar.
Belakangan, kenakalan anak terkait dengan penyalahgunaan teknologi informasi dan komunikasi, seperti telepon seluler serta internet. Kemajuan teknologi tersebut mempengaruhi pula gaya hidup dan perilaku siswa.
Faktor kedua, adalah usia sekolah lanjutan cenderung mempunyai keingin-tahuan lebih kuat, terutama dalam hal seksualitas. Guru kerap menemui, misalnya, penggunaan telepon seluler untuk mengambil gambar-gambar yang tidak layak atau saling bertukar gambar porno. Apalagi, telepon seluler dengan berbagai fitur, seperti kamera dan video, semakin murah dan mudah didapatkan. Faktor ketiga, tekanan teman memberi ajakan negatif yang cenderung lebih mudah daripada ajakan positif (belajar bersama misalnya). Beberapa anak lanjutan seringkali terlihat santai merokok bersama di jalanan pergi atau pulang sekolah. Ada juga beberapa anak yang pergi bersama menuju rental-rental Games dan online.
Untuk sementara, marilah kita lupakan peruibahasa “guru kencing berdiri murid kencing berlari”. Karena peribahasa itu seakan men-just guru sebagai kendali pembentukan karakter siswa. Mengingat setelah pulang sekolah, waktu yang dilalui seorang anak mempunyai pengaruh yang jauh lebih kuat dibandingkan lingkungan sekolah terhadap karakternya. Sedangkan kita semua mafhum, bahwasanya saat ini lingkungan luar sekolah memiliki donor yang relatif kurang baik untuk pembentukan karakter anak.
Kenakalan dan kekerasan di sekolah merupakan tanggung jawab bersama guru, orang tua, bahkan pemerintah beserta aparatnya pun ikut membantu pembentukan karakter anak agar menuju yang lebih baik.
jika hal ini tidak ada langkah preventif, maka pendidikan kita hanya akan menghasilkan siswa yang pintar tetapi tidak berkarakter sebagai seorang yang terdidik. *****
Penulis, Guru SMP Waringin dan Gamaliel Bandung
Tatarucingan
Jawab: babi nu keur reuneuh, pan ngandung babi.
lagu naon nu teu meunang dinyanyikeun ku budak?
Jawab: Lagu "Ambilkan Bulan, Bu" sabab ngariweuhkeun kolotna (indungna)
Lamun titinggi (binantang kaki seribu) ngaliwat ka wc, sukuna tinggal sabaraha?
Jawab: Angger sarebu, ngan nu hiji nutup irung.
CARITA PONDOK
Azizah Masithoh
LUKISAN
Geus tilu poe ayeuna kuring anteng neuteup lukisan nu aya di dapur. Lukisan ukuran kira sameter ka satengah meter teh memang geus mangtaun-taun aya di dapur, ti saprak dibeuli sapuluh taun katukang. Kuring sorangan weleh teu ngarti, naha bet jadi kataji pisan kana lukisan nu salila ieu ukur diteuteup sakasampeurna. Teu diperhatikeun dititenan, angot nepi ka diapresiasi mah. Jajauheun, keur mah eukeur teu pati weruh kana ngajen lukisan teh.
Basajan pisan, ilaharna lukisan-lukisan nu sok dijual di emper-emper alun-alun. Pamandangan situ nu ditengahna aya pulo leutik, aya saung, jeung lalaki nu keur nangtung dina rakit bari ngayuh. Teu, teu istimewa. Biasa bae. Matak baheula hare-hare ge.
Mimitina mah tina teu kahaja, waktu ningali aya tai cakcak napel lebah sasaungan eta lukisan, ku kuring disintreuk. Ngadadak aya nu nyedot, bet hayang merhatikeun ieu lukisan leuwih teleb.
Ieu lukisan teh saumur jeung budak nu cikal. Hartina, milu nyaksian sajarah rumah tangga kuring Kang Dedi. Sapuluh taun, enya sapuluh taun, lain waktu nu sakeudeung. Ieu lukisan, teu weleh milu ka mana kuring sakulawarga pindah. Teuing geus sabaraha kali pindah kontrakan, saacan boga imah nu ayeuna dicicingan. Diteundeunna, teu jauh…. Di dapur. Malah mah kungsi dianggap leungit sagala. Kaburu norojol nu boga kontrakan baheula, mikeun lukisan. Boro rek dilapurkeun. Tapi harita ge da teu ieuh ngarasa kaleungitan nu luar biasa, matak basa aya nu nganteurkeun deui teh biasa bae, teu melankolis.
Ti nu ngider meuli eta lukisan teh. Inget bae, basa kuring keur ngepel tepas hareup, torojol aki-aki mawa sababaraha lukisan pamandangan. Teu kungsi adu rega, creng wae meuli. Lain ku bogoh, tapi estu asa perlu meuli, lantaran tembok kontrakan teh rada beueus, pulasna marekplekan. Sugan ari ditutup mah rada teu kaciri kumuhna. Inget, limapuluh rebu hargana teh.
Matak memang sigana ku ukuran murah tea, eta lukisan teh diteundeunna di dapur teh.
Budak nu cikal nu mimiti protes teh, basa eta lukisan dipindahkeun ka rohang tamu.
“Si Mamah mani tidak punya selera pisan….”
Geus kitu salaki : “Nanaonan ieu lukisan pindah ka dieu…..enya ge lukisan pemandangan, tapi ngaganggu pemandangan.”
Untungna maranehna teu daek mindahkeun deui ka dapur. Alesanana mah nya bias diteguh, ku lantaran horeameun ari kudu dipindahekun deui mah. Kuring ge nitah ka tukang beca mindahkeun eta lukisan teh.
Keur boga orok sabenerna kuring teh, karek lima bulan. Najan kanyaah tamplok ka nu leutik, tapi siga asa kabagi dua jeung kana lukisan sidik ge. Nu panengah mah kungsi timburu:
“Si Mamah mah nyaah keneh kana lukisan batan ka Dimas....,” pokna teh, basa kuring keur nyusuan bari neuteup lukisan.
Bapana budak teh babaturanana loba nu seniman. Matak sakalian, kuring sok rajeun nanyakeun ka maranehna. Unggal tamu nu datang sok dipenta komentar ngeunaan eta lukisan.
“Naha jadi pindah ka rohang tamu? Pantes keneh di dapur,” ceuk komentar semah kahiji.
“Alus ieu lukisan teh,...alus disimpen di gudang,” ceuk nu kadua.
“Ded, selera maneh lain kalah beuki alus, euy,” ceuk nu sejenna.
Didenge-denge euweuh hiji oge komentar nu muji kana eta lukisan. Tapi mungguh kuring, naha lain kalah kapangaruhan, kalah beuki nyaah.
Nepi kahiji mangsa, datang sobat di heubeul, ngahaja mawa babaturanana nu jadi kolektor seni. Panasaran kuring teh ditingali ku manehna. Ngarah bisa kabaca pamikiran sorangan, naha kuring teh keur ngalaman metamorfosis rasa, dejavu, atawa ukur sentimentil mangsa-mangsa katukang bae.
Babaturan sobat teh melong bae kana eta lukisan teh. Semu nu kapincut pisan.
“Luar biasa,” pokna dina sela-sela paneuteupna. “Abdi bogoh kana ieu lukisan,...sabaraha kapungkur meserna, Bu? Bade diical deui moal?”
“Sabaraha wantunna kitu?” tanya teh.
“Abdi wantun sekitar....limapuluh juta.”
“Hah!” satengah kaget kuring ngadengena.
“Kirang keneh, Bu? Mangga ku abdi ditambihan janten tujuhpuluh lima juta.” Pokna deui.
Kuring teu ngomong, hate ratug. Tapi anehna ieu biwir bisa keneh nyarita:
“Ah, engke we, moal waka dikaluarkeun....” Sombong. Adigung. ...Lain! Tapi ngadenge ieu lukisan aya nu rek ngaduitan juta-juta kitu jadi beuki nyaah. Lebar.
Ka salaki mah teu kungsi dibejakeun.
Paingan, ayeuna-ayeuna kuring mindeng ngimpi ngeunaan eta lukisan. Ti mimiti kadatangan Si Aki nu kungsi ngajual eta lukisan: “Kahade, pupusti eta lukisan, hiji mangsa aya mangpaatna,” pokna, dina impian teh.
Kungsi oge kadatangan nu pajarkeun nu boga tandatangan dina eta lukisan, hartina manehna nu ngalukis. Sarua kolot cetuk huis, buuk ngaribrib. “Aki, mercayakaeun ieu lukisan ka hidep, Cu.” pokna.
Ti baheula ge kuirng mah kurang pecaya kana impian teh. Ku kuring teu weleh dianggap sugesti bae. Kena-kena, kuring keur migandrung kana lukisan nu mangtaun-taun teu kaperhatikeuin, kari-kari jul-jol impian-impian nu ukur jadi kembang sare wungkul.
****
“Geus saminggu si bungsu dirawat di rumah sakit H teh, keuna bronhitis. Karunya teuing, orok keneh, awakna geus ranteng ku kabel-kabel infusan. Kuring ukur neuteup dina kaca rohang ICU. Ceuk bapana mah teu meunang ceurik, cenah, bisi perasaanna nembus ka budak. Tapi da cimata indung mah beda deui. Kategeran ukur aya dina carita.
Bagilir, ngemitan teh. Bapana bagean peuting, ngarah beurangna bisa gawe. Ari kuring mah menta cuti, ka kantor.
Tadi ngacek ongkos rumah sakit...Ya Alloh geus ampir 30 juta. Abong rumah sakit alus. Lain teu hayang ka rumah sakit biasa., tapi rujukan ti rumah sakit samemehna ukur bisa kadieu. Keur nyalametkeun nyawa budak mah teu jadi masalah....ngan nyeta ari ningali ongkosna sakitu mah....rada baluweng.
‘”Mah, tadi wengi dokter nyarankeun yen imah teh ulah teuing loba barang-barang nu teu perlu...bisi aya pangaruh ka budak. Tadi bapa geus miceunan barang-barang urut,” Ceuk bapana budak basa datang rek ngemitan. Kuring mulang
Memang enya, rumasa teu pati apik ari kana ngurus imah teh. Teu cara batur ti buruan hareup nepi ka pipiur teh resik, rapekan. Nya meureun pangaruh ku sibuk duanana tea. Kuring sibuk bapana barudak sibuk, Nu antukna beberes teh sakasampeurna, teu negtog unggal minggu.
Geus niat jero hate teh, rek ngajual lukisan ka babaturan sobat nu jadi kolektor tea. Kakara kalenyepan ayeuna...impian-impian nu salila ieu ngaririwaan ngeunaan eta lukisan teh geuning mangpaatna ayeuna.
Rada peuting balik ka imah teh. Barang srog ka rohang tengah ge, geus asa aya nu beda. Bener, salaki teh geus beberesna. Rapih pisan...kabeh ditata kalawan bener, bareres. Beresih, kaasup lukisan.....leungit.
“Ka manakeun lukisan?” tanya teh satengah nyentak dina HP.
“Dijual ka tukang rongsok....Bahaya Mah, ceuk dokter teh bisi lukisan eta oge pangaruh tina panyakit budak.”
Ya, Alloh....aya bagja teu daulat......Bagja budak bagja awak.......
Rancaekek, 2009